അലങ്കാരം
| ദ്യഷ്ടാന്തം | ദ്യഷ്ടാന്തമതിനെ ബിംബ പ്രതിബിംബങ്ങളാക്കുകില്‍ കീര്‍ത്തിശാലി ഭവാന്‍തന്നെ കാന്തിശാലി സുധാംശുതാന്‍ ഉപമാനോപമേയവാക്യങ്ങളില്‍ സാധാരണധര്‍മ്മത്തെ ബിംബ പ്രതിബിംബങ്ങളാക്കി പറഞ്ഞാല്‍ ദ്യഷ്ടാന്തം. ലക്ഷ്യത്തില്‍ കീര്‍ത്തിശാലി ബിംബം, കാന്തിശാലി പ്രതിബിംബം. |
| നിദര്‍ശന | വിശിഷ്്ടധര്‍മ്മികള്‍ക്കൈക്യ മാരോപിച്ചാല്‍ നിദര്‍ശന ദാനശീലന്നു സൗമ്യത്വം തങ്കത്തിന്നു സുഗന്ധമാം ഏതാനും വിശിഷ്്ടധര്‍മ്മികള്‍ക്കൈക്യ മാരോപിച്ചാല്‍ നിദര്‍ശന ദാനശീലന്നു സൗമ്യത്വം തങ്കത്തിന്നു സുഗന്ധമാം ഏതാനും ധര്‍മ്മങ്ങളുള്ള ഒരു പ്രക്യതമായ ധര്‍മ്മിക്കും ആ ധര്‍മ്മങ്ങള്‍ക്ക് പ്രതിബിംബഭൂതങ്ങളായ മറ്റു ധര്‍മ്മങ്ങളുള്ള ഒരു അപ്രക്യതധര്‍മ്മിക്കും അഭേദം കല്പിച്ച് ഒന്നിനെ മറ്റതാക്കുന്നത് നിദര്‍ശന. രണ്ടുവക ധര്‍മ്മങ്ങളുടെ ബിംബപ്രതിബിംബഭാവം പുരസ്‌കരിച്ച് ആ ധര്‍മ്മവിശിഷ്ടങ്ങളായ ധര്‍മ്മികള്‍ക്ക് ഐക്യാരോപം ചെയ്യുന്നത് നിദര്‍ശന. |
| ദീപകം | അനേകമേകധര്‍മ്മത്തി ലന്വയിപ്പതു ദീപകം മദം കൊണ്ടാന ശോഭിക്കു ് മൗദാര്യംകൊണ്ടു ഭൂപതി അനേകം അനേകമേകധര്‍മ്മത്തി ലന്വയിപ്പതു ദീപകം മദം കൊണ്ടാന ശോഭിക്കു ് മൗദാര്യംകൊണ്ടു ഭൂപതി അനേകം വസ്തുക്കള്‍ക്ക് ഒരേധര്‍മ്മത്തില്‍ അന്വയം കല്പിക്കുന്നത് ദീപകം. ‘എമ്പ്രാന്റെ വിളക്കത്ത് വാര്യന്റെ അത്താഴം’ എന്ന രീതിയില്‍ പ്രക്യതത്തിന്റെ ഉപയോഗത്തിനായി പറയുന്ന ധര്‍മ്മം അപ്രക്യതത്തിന് കൂടി ഉപയോഗപ്പെടുന്നു എന്ന് അര്‍ത്ഥയോജന കല്പിച്ച്, ദീപംപോലെ തോന്നുന്നത് ദീപകം എന്നും സംജഞ ചെയ്തിരിക്കുന്നു. |
| അപ്രസ്തുത പ്രശംസ | അപ്രസ്തുതപ്രശംസാഖ്യ മപ്രസ്തുതമുരയ്ക്കതാന്‍; സൈ്വരം മ്യഗങ്ങള്‍ വാഴുന്നു പരാരാധനമെന്നിയേ അപ്രസ്തുതപ്രശംസാഖ്യ മപ്രസ്തുതമുരയ്ക്കതാന്‍; സൈ്വരം മ്യഗങ്ങള്‍ വാഴുന്നു പരാരാധനമെന്നിയേ ഏതാനും ചില സംബന്ധങ്ങള്‍കൊണ്ട് പ്രസ്തുത വ്യത്താന്തത്തിനു പ്രതീതിവരുംവിധത്തില്‍ അപ്രസ്തുതവ്യത്താന്തത്തെ വര്‍ണ്ണിക്കുക അപ്രസ്തുതപ്രശംസ. |
| ഭേദകാതിശയോക്തി ഭേദകാതിശയോക്തി | ഭേദം ചൊന്നാലഭേദത്തില്‍ ഭേദകാതിശയോക്തിയാം; അന്യാദ്യശം തന്നെയോര്‍ത്താ ലിന്ന്യപന്റെ പരാക്രമം ഇവിടെ പ്രക്യതനായ ന്യപനിലുള്ള പരാക്രമം മറ്റു ന്യപമാരിലുള്ളതിനേക്കാള്‍ വാസ്തവത്തില്‍ വ്യത്യസ്തമല്ലെങ്കിലും അനന്യസാധാരണമാണെന്നു പറയുകയാല്‍ ഭേദമില്ലാത്തിടത്തു ഭേദകല്പന. |
| രൂപകാതിശയോക്തി | നിഗീര്യാധ്യവസാനംതാന്‍ രൂപകാതിശയോക്തിയാം; സരോജയുഗളം കാണ്‍ക ശരങ്ങള്‍ ചൊരിയുന്നിതാ |
| സംബന്ധാതിശയോക്തി | അയോഗത്തിങ്കലെ യോഗം സംബന്ധാതിശയോക്തിയാം; ് മുട്ടുന്നു മതിബിംബത്തില്‍ മോടിയോടിഹ അയോഗത്തിങ്കലെ യോഗം സംബന്ധാതിശയോക്തിയാം; ് മുട്ടുന്നു മതിബിംബത്തില്‍ മോടിയോടിഹ മേടകള്‍. |
| അസംബന്ധാതിശയോക്തി | അയോഗംചൊല്ക യോഗത്തി ലസംബന്ധാതിശയോക്തിയാം; ത്വല്പാദസേവയുള്ളപ്പോള്‍ കല്പപാദപമല്പമാം |
| ഹേത്വതിശയോക്തി | അഭേദം കാര്യഹേതുക്കള്‍ ക്കെങ്കിലോ ഹേതുവാമത്്; മുക്കണ്ണന്‍തന്‍ പുണ്യമാകും മൈക്കണ്ണി തുണചെയ്യണംഅഭേദം കാര്യഹേതുക്കള്‍ ക്കെങ്കിലോ ഹേതുവാമത്്; മുക്കണ്ണന്‍തന്‍ പുണ്യമാകും മൈക്കണ്ണി തുണചെയ്യണം |
| ഉല്ലേഖം | ഉല്ലേഖമൊന്നിനെത്തന്നെ പലതായ് നിനയ്ക്കുകില്‍; കാമനെന്നിവനെ സ്ത്രീകള്‍ കാലനെന്നോര്‍ത്തു വൈരികള്‍ അക്രമാതിശയോക്തി, അത്യന്താതിശയോക്തി, അസംഗതി,വിഭാവന,വിശേഷോക്തി, വ്യാഘാതം,വിരോധാഭാസം.സംഭാവന,തല്‍ഗുണം,അതല്‍ഗുണം,മീലിതം, അധികം എന്നിവയും അതിശയോക്തിവിഭാഗത്തിലെ അലങ്കാരങ്ങളാണ്. |
Leave a Reply