ഭര്‍ത്താവിന്റെ സന്ദര്‍ശനം വിരളമായിരുന്നു. മാത്രമല്ല, വന്നാലും ദക്ഷിണയും കോപ്പും കൊടുക്കേണ്ട ബാദ്ധ്യതയും പെണ്‍വീട്ടുകാര്‍ക്കുണ്ടായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ കുലീന ബ്രാഹ്മണര്‍ വിവാഹത്തെ സൗകര്യപ്രദമായ ഉപജീവനമാര്‍ഗ്ഗമായി കണ്ടു. ഇന്ദിരാ കാര്‍ന്നോത്തിയുടെ കഥയും ഇതു തന്നെയായിരുന്നു. ആരോരുമില്ലാതായിത്തീര്‍ന്ന
ഇവര്‍ക്ക് വയസ്സുകാലത്ത് അകന്ന ബന്ധത്തിലുളള സഹോദരനായ ഹരിഹരന്റെ വീട്ടില്‍ ശരണമടയേണ്ടി വന്നു. ഹരിഹരന് പൂജാപാഠങ്ങളില്‍ നിന്നുളള തുച്ഛ വരുമാനമേയുളളു. ഹരിഹരന്റെ പത്‌നി സര്‍വജയ തന്റെ അസന്തുഷ്ടിയും അസഹ്ഷ്ണുതയും പ്രകടിപ്പിക്കാനുളള സന്ദര്‍ഭങ്ങളൊന്നും തന്നെ പാഴാക്കുന്നില്ല. എന്നാല്‍ അഞ്ചു വയസ്സുകാരി ദുര്‍ഗ്ഗക്ക് അപ്പച്ചിയെ വലിയ ഇഷ്ടമാണ്. അപുവിന്റെ ജനനം സര്‍വജയയെ പ്രസന്നയാക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും
ഇന്ദിര കാര്‍ന്നോത്തിയോടുളള പെരുമാറ്റം കൂടുതല്‍ കര്‍ക്കശമാകുന്നതേയുളളു. വൃദ്ധയുടെ മരണത്തോടെ ഒരു കാലഘട്ടം അവസാനിക്കുന്നു. ദുര്‍ഗ്ഗയുടേയും കൊച്ചനിയന്‍ അപുവിന്റേയും ബാല്യകാലമാണ് രണ്ടാം പര്‍വത്തിലെ പ്രതിപാദ്യം. വീട്ടിലെ നിത്യദാരിദ്ര്യം അവര്‍ക്ക് ഒരു പ്രശ്‌നമേയല്ല. വീട്ടിനകത്തും, പുറത്തെ മുളങ്കാട്ടിലും കുളങ്ങളിലും അതിനപ്പുറത്തുളള
വെളിംപ്രദേശങ്ങളുമൊക്കെ അവരിരുവരും ചേര്‍ന്ന് ഇണങ്ങിയും പിണങ്ങിയും നടക്കുന്നു. അവിടെയൊക്കെ പ്രകൃതി അവര്‍ക്കു വേണ്ടി ഒരുക്കിവച്ചിരിക്കുന്ന നിത്യനൂതനാനുഭവങ്ങള്‍ അവരെ ആഹഌദചിത്തരാക്കുന്നു. ദുര്‍ഗ്ഗയുടെ വന്യവും സ്വതന്ത്രവുമായ ചേതന ബിഭൂതിഭൂഷണ്‍ ഭംഗിയായി വരച്ചു കാട്ടുന്നു. ദുര്‍ഗ്ഗയുടെ അകാലമരണത്തോടെ മറ്റൊരു കാലഘട്ടം അവസാനിക്കുന്നു. ഹരിഹരന്‍ സകുടുംബം കാശിയിലേക്ക് പോകാനൊരുങ്ങുന്നു. ആം ആടീര്‍
ഭേംപു മാങ്ങത്തോട് കൊണ്ടുണ്ടാക്കുന്ന ഒരുതരം പീപ്പിയാണ്. വിലപിടിച്ച കളിക്കോപ്പുകളില്ലാത്ത ഗ്രാമത്തിലെ കുട്ടികളുടെ തനതായ കളിപ്പാട്ടം.അക്രൂര സംബാദ് എന്ന പര്‍വത്തില്‍വളരെയേറെ ശുഭാപ്തി വിശ്വാസത്തോടെയാണ് ഹരിഹരന്‍ കുടുംബത്തെ കാശിയിലേക്ക് പറിച്ചു നടുന്നത.് ഹരിഹരന്റെ തീര്‍ത്തും ആകസ്മികമായ മരണം,
സര്‍വജയയെ ദാസ്യവൃത്തിക്ക് നിര്‍ബന്ധിതയാക്കുന്നു. യാതനകള്‍ നിറഞ്ഞ ദിനങ്ങളിലും അപുവിന്റെ കൗമാരമനസ്സ് കൂടുതല്‍ അറിവു നേടാനുളള വ്യഗ്രതയിലാണ്.നിശ്ചിന്തപൂരിനോട് അപു വിട പറയുന്നതിനെ, വൃന്ദാവനത്തിലെ ബാലകേളികള്‍ മതിയാക്കി, അക്രൂരനോടോപ്പം പോകുന്ന ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ യാത്രയുമായി ഉപമിച്ചിരിക്കുന്നു. സത്യജിത് റേ ആദ്യമായി സംവിധാനം ചെയ്ത് 1955ല്‍ പുറത്തിറങ്ങിയ പഥേര്‍ പാഞ്ചാലി എന്ന ചിത്രം
ഈ നോവലിലെ ആദ്യത്തെ രണ്ടു പര്‍വ്വങ്ങളെ ആസ്പദമാക്കിയുള്ളതാണ്. വെളളിത്തിരയുടെ ചട്ടക്കുട്ടിലൊതുക്കാനായി അല്പം ചില ഭേദഗതികള്‍ വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്.